Yok Python, yok R, yok Java felan filan. Kanka yazılım öğren! Yahu öğrenelim öğrenelim de bu yazılımlar nerde çalışıyor? Bilgisayardaaaaa. Hadi yaw? Peki bilgisayarların nasıl çalıştığını hiç merak ettin mi? Bilgisayarlar, içlerinde çok sayıda elektronik bileşen ve karmaşık işlemler barındırır. İşte bu karmaşıklığı yöneten şeylerden biri de x86 adı verilen bir işlemci mimarisidir. Ama bu terim ne anlama geliyor ve neden önemlidir? Hadi basitçe bakalım!
x86 Mimarisi Nedir?
Bilgisayarların merkezi işlem birimi, yani CPU'ları vardır (Central Processing Unit). CPU, bilgisayarın beynidir ve tüm işlemleri burada gerçekleştirir. x86, Intel adlı bir şirket (Ah bu şirketler!) tarafından 1970'lerde geliştirilen bir CPU mimarisidir. Başlangıçta Intel'in 8086 işlemcisinden geldiği için bu isim verilmiştir.
x86 mimarisi, bilgisayarın işlemcisi ile hafıza, depolama ve diğer bileşenler arasında nasıl iletişim kurulacağını belirleyen bir dizi kuraldır. Bu kurallar, bilgisayarın temel işlevlerini yerine getirmesine olanak tanır.
Neden Önemlidir?
x86 mimarisi, günümüzde çoğu bilgisayarın temelinde yer alır. Evde kullandığın masaüstü veya dizüstü bilgisayarın büyük ihtimalle x86 mimarisine sahip bir işlemci kullanıyor (Apple M işlemciler ve Snapdragon X Elite vs. hariç! Onlar ARM mimarisi. O bir başka yazının konusu. Kaçırmamak için abone olmayı ve bildirimle... pardon burası YouTube değil.). Bu mimari, yıllar içinde geliştirildi ve bugün hem kişisel bilgisayarlarda hem de iş dünyasında yaygın olarak kullanılıyor.
Nasıl Çalışır?
Şimdi, x86 mimarisinin nasıl çalıştığını basitçe açıklayalım:
Komut Seti:
x86 mimarisi, CPU’nun gerçekleştirebileceği işlemler için belirli komutlar sağlar. Örneğin, toplama, çıkarma veya verileri bir yerden başka bir yere taşıma gibi işlemleri gerçekleştiren komutlar vardır.
Kayıtlar (Registers):
CPU’nun içindeki küçük depolama alanlarıdır. İşlemci, anlık olarak üzerinde çalıştığı verileri bu alanlarda saklar. Bu, işlemlerin çok hızlı bir şekilde gerçekleştirilmesini sağlar.
Bellek ve Veri Transferi:
İşlemci, verileri RAM (geçici bellek) veya sabit diskten alır ve üzerinde işlemler yapar. Sonra bu verileri tekrar belleğe geri yazar.
x86’nın Rakipleri Var mı?
Evet, x86 mimarisine rakip olan başka mimariler de var. Bunlardan biri ARM mimarisidir. ARM, genellikle telefonlar ve tabletlerde kullanılır. x86, masaüstü bilgisayarlarda daha yaygınken, ARM taşınabilir cihazlarda daha etkilidir çünkü daha az enerji harcar. Apple büyük bir akıllılık edip 2020'de tüm ürünlerini ARM mimarisine geçirerek (M işlemcilerin iPad ve Mac'lerde kullanılmaya başlanması.) uyumluluğunu uyumluluk kattı!
Hippiler ve Ürünleri, Garajlar ve Şirketleri
x86 mimarisi, bilgisayarların en temel yapı taşlarından biridir. Intel ve AMD gibi büyük şirketler, bu mimariyi kullanarak işlemciler üretir ve bu da bilgisayarlarımızın çok hızlı ve verimli çalışmasını sağlar demek isterdim ama ne yazık ki ARM çok daha dadlı. Ve ne yazık ki bir garajda hippiler tarafından geliştirilmedi.
Bilgisayarın nasıl çalıştığını daha iyi anlamak için, işlemcilerin içindeki bu mimariyi anlamak çok önemlidir. Bir dahaki sefere bilgisayarını açtığında, onun arkasındaki karmaşık düzeni biraz daha iyi kavrayabileceksin! Umarım. Belki biraz da googlelarsın. Ya da ChatGPT'ye sor :)
Tatlı oyunlar! Vurun Lol'ün dibine!